Farklılık sözlüklerde genellikle; farklı olmak, benzersizlik, çeşitlilik, türdeş olmama, başkalık gibi ifadelerle tanımlanmaktadır. Farklılık, “doğal, sosyal ve bilişsel bir olayı ve olguyu diğerlerinden ayıran özellik” şeklinde de tanımlanabilir. Sosyal bilimler açısından farklılık; ırk, din, kültür, kalıtsal özellikler, fiziksel ve zihinsel yetenekler, yaş, cinsiyet, cinsel tercih ve diğer karakteristiklerden doğan deneyimlerin ve bakış açılarının çeşitliliğidir.

Farklılık, hangi açıdan bakıldığına ve nasıl bir yaklaşımla ele alındığına göre bir güç ve zenginlik olarak görülebileceği gibi bir sorun kaynağı olarak da görülebilir. Bir toplumda ya da organizasyonda yaşayan ve çalışan (ya da yaşamak ve çalışmak isteyen) bir insana; ırk, renk, din, ulusal ya da etnik köken, yaş, cinsiyet, cinsel kimlik, fiziksel veya zihinsel engel gibi nedenlere dayalı olarak bir ayırımcılık yapılıyor ve zarar veriliyorsa farklılık bir sorun kaynağı olarak ortaya çıkmaktadır.

Farklılık gerilimi, toplumda ya da bir organizasyonda insanların aralarında var olduğunu algıladıkları farklılıkların etkileşiminden kaynaklanan duygusal tepkiye bağlı stres, endişe ve acıdır. Gerçekte yaşanan, algılanan veya var sayılan farklılığın doğal bir sonucudur. İnsanlar, kendilerini güvende hissetmedikleri durumlarda gerginlik yaşarlar; cinsiyet, yaş, din, ırk, etnik köken, sosyal grup gibi farklılıklardan rahatsız olurlar. Bu rahatsızlık ve tehlike algısı onların doğal bir korunma içgüdüyle hızlı ve sert tepki vermelerine neden olur. Bu tepkilerin ileri düzeylere varmasına izin verildiğinde çatışma ve şiddet kaçınılmaz olur. Farklılıkları değerlendirirken gerilim düzeyi genellikle farklılığın büyüklüğünün bir ölçüsü olarak görülür.

Farklılık olan yerde gerilim olmamasını beklemek iyimserlik olmakla beraber, bunun her zaman öfkeye, şiddete ve kavgaya dönüşmesi gerekmez. Etkili bir farklılık yönetimi anlayışıyla farklılıkların uyumluluğu ile farklılık gerilimi eşanlı olarak gerçekleştirilebilir. Aralarında önemli farklılıklar olan birçok insan paylaşılmış vizyon, misyon ve strateji etrafında uyumlu bir şekilde bir araya gelebilir ve ortak sahiplenme duygusuyla yaşayabilir ve çalışabilir.

Stratejik farklılık yönetimi, farklılıkları ortadan kaldırma amacıyla değil, farklılıklara karşın karşılıklı güvene ve anlayışa dayalı sağlıklı bir toplumsal yaşam sürdürebilme amacıyla gündeme gelmelidir. Burada amaç, önlenemeyen gerilimin önlenmesi değil, bu gerilime karşın doğru karar verme yeteneğinin ve sağlıklı insan ilişkilerinin geliştirilmesi olmalıdır.

Bir insanın farklılıkların ve gerilimlerin olduğu durumlarda sağlıklı ilişkiler kurmakta ve doğru davranmakta zorlanması onun zayıf veya kötü bir insan olduğu anlamına gelmez. Bu durum onun farklılıkları kötü ele aldığı, onlarla baş edemediği şeklinde bir yargıya neden olmamalı, onun karakteri ya da zihniyeti hakkında bir kanaat oluşturmamalı ve çalışma motivasyonu hakkında da bir gösterge kabul edilmemelidir. Bunun anlaşılması, farklılık ortamlarında doğru karar alma ve uygun davranış sergileme becerilerini geliştirmenin kapısını açacaktır.

Hemen tüm insanlar yaşamlarının bazı boyutlarında farklılık zorluğu yaşarlar. İşin ilginç yanı, çoğu insanın tam olarak nerede farklılık zorluğu yaşadığını anlamakta ve kabullenmekte zorlanmasıdır. Bu zorluk, onların içinde bulunduğu duruma karşın farklılıkları yönetme becerilerini geliştirmelerini engellemektedir. Çoğu organizasyonda ve toplumda farklılık duyarlılığını geliştirecek etkinliklere, eğitimlere ve benzer girişimlere kadınların ve azınlıkların yeterince ilgi göstermemeleri ilginç bir çelişki olarak gözlenmektedir. Onlar kendilerinin farklılıkla ilgili bir sorunları olmadığını düşünmekte, bu tür etkinliklere çoğunluk grup üyelerinin ve erkeklerin gitmesi gerektiğine inanmaktadırlar Nerede zorluk yaşadıklarını anlamaları durumunda insanlar kapasitelerini geliştirme yönünde önemli bir adım atmış olacaklardır.

Farklılıkların olduğu organizasyonlarda ve toplumlarda iyileştirme çabalarına tüm grupların, kadınların ve azınlıkların tam katılımının sağlanması, sürdürülebilir başarının önkoşuludur.