Bilim insanlarını ve araştırmacıları etkili ve verimli çalışmaya yönelten temel özendiricilerin neler olduğu konusu, şirketlerin ve toplumların önemli bir sorunudur. Bu sorunun çözümü, şirketlerde, üniversitelerde ve bilim-teknoloji araştırma merkezlerinde en uygun ortamı geliştirmenin ve korumanın ipuçlarını sağlayacaktır. Başarılı bilim insanlarını nelerin özendirdiği bilindiğinde, bunların “gösterge” olarak kullanılması ve etkin bir değerlendirme ve ödüllendirme sisteminin kurulması sağlanabilir. İhtiyaçlarının ve beklentilerinin anlaşılması ve karşılanması, bilim insanlarının ve araştırmacıların yeteneklerini tam olarak kullanma ve şirketlerine ve topluma katkı yapma, değer yaratma arzularını geliştirebilir.

İnsanları çalışmaya ve üretmeye özendiren temel faktör, tatmin edilmemiş bir dizi ihtiyaçların bulunması ve bunları çalışarak karşılayabilme umudunun varlığıdır. İhtiyaçlar, kişiler arasında ve zaman içinde değişirler. Farklı dönemlerde ve durumlarda farklı ihtiyaçlar ve beklentiler ön plana geçebilir. Bunları anlamak, insanların tutumlarını ve davranışlarını etkileyen faktörleri keşfetmeye yardımcı olacaktır.

Bilim insanlarının almış oldukları eğitim, sahip oldukları değer yargıları ve diğer nitelikleri dolayısıyla kurumlarından ve toplumdan bazı özel beklentileri bulunmaktadır. Bilim insanlarını ve araştırmacıları çalışmaya özendiren faktörler konusunda yapılan farklı çalışmalar belirli bir sırada olmamak üzere, aşağıdaki listeyi ortaya koymaktadır:

 Araştırmalarını, buluş, fikir ve düşüncelerini yayınlama özgürlüğü ve kolaylığı
 Diğer bilim insanlarına ve araştırmacılara bilimsel ve teknik çalışmaları sunabilme ve onlarla tartışabilme kolaylığı
 Önde gelen meslektaşlarıyla birlikte olabilme ve onlarla entelektüel etkileşim
 Teknik alanda eğitim görmüş ve tanınmış bilim insanlarını ve araştırmacıları da içeren üst düzey yönetici ekibi
 Ele alacağı konuları ve sorunları seçme özgürlüğü
 Çalıştığı kurumun bilimsel ve teknik alanda tanınmışlığı, imajı
 Uygun tesisler, kaynaklar, teknik donanım ve teknik uzman desteği
 Yönetsel ve bilimsel anlamda statü ve ücret artışlarının başarıya göre yapılması
 Ücret ve ödüllendirme politikalarında iç ve dış dengelerin gözetilmesi
 İş güvencesi, politik ve ekonomik endişelerden uzak ve güvenli çalışabilme
 Bilim, teknoloji, kültür ve sanata değer veren sosyal bir çevre
 İnsana birey olarak önem verilmesi ve saygı duyulması
 Sürekli öğrenmeyi destekleyen biçimsel eğitime devam olanakları
 Projelerin iddialı olma niteliği, işin zorluk-zorlayıcılık derecesi
 Çalışma arkadaşları arasında ve yöneticilerle olan ilişkilerin niteliği

Bilim insanlarını ve araştırmacıları bilimsel yeteneklerini kullanmaya ve bilimsel katkı yapmaya isteklendiren ihtiyaçlar, kişilere ve durumlara göre değişmekle beraber, takdir edilme ve saygı görme ihtiyacının çok önemli olduğu söylenebilir. Bu ihtiyaçları karşılanan araştırmacılar, kendi çalışmalarından gurur duyacaklar, özgüvenleri artacak ve hiyerarşik otoritenin beklentilerinden çok kendi düşüncelerini özgürce izleme gücünü kendilerinde bulacaklardır. Sonuçta, daha çok üretme, katkı yapma ve değer yaratma arzusunu duyacaklardır.

Kaynak: İsmet Barutçugil, ARGE Yönetimi, Kariyer Yayınları, İstanbul 2009