Farklılıkların yönetimi, organizasyonlarda değişen demografik özelliklere, yasal düzenlemelere ve yönetimde etkinlik sağlama endişelerine bağlı olarak 1980’li yıllardan bu yana çok sayıda, akademisyen, araştırmacı ve uygulamacı tarafından ele alınmış ve çok yönlü olarak incelemiştir.
Bu incelemelerin çoğu, konuya ilişkin mantıklı açıklamalar getiren ve anlayışı kolaylaştıran modellerin kurulması ve teorilerin ortaya konulmasıyla sonuçlanmıştır. Bu modeller ve teoriler, organizasyonlarda anlayışın geliştirilmesine, yararlı çözümlerin ortaya konulmasına ve farklılıklardan çeşitli avantajlar sağlamaya yönelik politikaların üretilmesine olanak sağlamıştır.
Bu modellerin ortak özelliği, organizasyonların konuya farklı yaklaşımlarını tanımlayarak en iyi yaklaşımın nasıl olması gerektiğini belirlemektir. Amaç, farklılıklardan en fazla avantaj sağlayacak organizasyonel değişim için stratejiler geliştirmektir.
Bir organizasyon, farklılıklar söz konusu olduğunda temelde üç yoldan birini izleyecektir2.
1. Farklılığı yok saymak, görmezden gelmek: Organizasyonlar, tüm çalışanları ortak bir paydada eşitleyip, farklı özellikleri gündeme getirmeden amaca, işe odaklanmayı tercih edebilirler. Bu durumda, ortak amaçlar, birleştirici faktör olmakta, tüm diğer farklılık özellikleri önemsiz kabul edilmektedir. Baskı, inkâr, asimilasyon, yok sayma, dışlama ve soyutlama bu anlayışın sonucu olarak ortaya çıkan davranışlardan başlıcalarıdır.
2. Farklılığı kabullenmek-değer vermek: Bazı organizasyonlarda farklılıklar, hoş ya da mazur görülen özellikler olarak kabul edilmekte, çoğunluk ve azınlık gruplar arasında iletişimin, anlayışın ve ilişkilerin geliştirilmesi üzerinde durulmaktadır. Burada, daha çok tarafların anlayış, empati ve etkili iletişim yeteneklerinin geliştirilmesi önemsenmektedir.
3. Farklılığı yönetmek: Bu modeli benimseyen organizasyonlarda farklılıklar, rekabetçi üstünlük gibi stratejik amaçlara hizmet edecek bir boyut olarak görülmektedir. Farklılıklardan birey, ekip ve organizasyon düzeyinde yararlanmak amacıyla politikalar geliştirilmektedir. Bu anlayış, organizasyonun kurum kültüründe, sistemlerinde ve organizasyonel yapısında da değişiklikler gerektirmektedir.