Günümüzde, hemen tüm şirketler, inovasyonun kendi varlıkları ve gelecekleri için taşıdığı anlamı ve önemi keşfederken bunun bir parçası olarak da inovasyon stratejisinin rolünü ve önemini fark etmektedirler. Tüm iş süreçlerinde olduğu gibi, inovasyon sürecinde de kararların tümünün bir strateji çerçevesinde alınması ve eylemlerin bu stratejiye uygun olarak yürütülmesi gerekir. Bu stratejik çerçeve inovasyon stratejisi olarak isimlendirilir.

Ne yazık ki, inovasyonla ilgilenen birçok şirketin iyi tanımlanmış ve bütünleşik bir inovasyon stratejisine sahip olmadıkları gözlenmektedir. Böyle bir stratejiyi geliştirmenin ve uygulamanın gerekliliği üzerinde bir görüş birliği olmasına karşın bu alanda önemli bir zayıflık bulunmaktadır. Pratik, uygulanabilir bir inovasyon stratejinin nasıl geliştirilebileceği ve başarılı bir şekilde uygulanabilmesi için nelere dikkat edilmesi gerektiği yeterince bilinmemektedir.

İnovasyon stratejisinin başarılı olması için öncelikle onun doğru bir şekilde belirlenmesi ve daha sonra da şirketin vizyonuyla, değerleriyle, temel yetkinlikleriyle ve diğer stratejileriyle uyumlaştırılması gerekir. Bu strateji, şirket vizyonuyla ve değerleriyle çelişmemeli, temel yetkinlikleri tam anlamıyla kullanmalı ve diğer işletme stratejileri ile birlikte uyumlu çalışmalıdır. Son olarak da bu stratejinin uygulanabilir olması ve yönetimin uygulama konusunda kararlılık göstermesi gerekir.

Şirket stratejisi, uzun dönemli belirli bir amacın (vizyonun) elde edilmesi için hazırlanan geniş kapsamlı bir plandır. İnovasyon stratejisi ise şirketin bu uzun dönemli amacının elde edilmesini sağlayacak inovasyonların planlanması olarak görülebilir. Bu nedenle, inovasyon stratejisinin şirketin vizyonuna, ana amaçlarına ve genel iş stratejisine uyumlu olması büyük önem taşır.

İnovasyon stratejisi, inovasyonun şirket stratejisi içindeki rolünü tanımlar ve uygulamanın yönünü belirler. Yöneticilere şirket amaçlarına en uygun inovasyon türleri hakkında tutarlı, sürdürülebilir kararlar vermeleri için yardımcı olur. Şirketin inovasyon çabalarının amaç ve hedefleri elde etmek için hangi alanlara odaklanacağını belirler. Eğer, strateji şirket amaçlarının elde edilmesi için kaynakların nasıl dağıtılacağı konusunda yol gösterici olarak görülüyorsa, inovasyon stratejisi de şirketin inovasyon hedeflerini gerçekleştirme yönünde alınacak kararlar için yol gösterici olarak kabul edilecektir. Şirket kaynaklarının genel stratejik hedefleri elde etmek için farklı inovasyon türleri ve düzeyleri arasında nasıl dağıtılması gerektiğini gösterecektir.

İnovasyon faaliyetleri, yetenekli ekip üyelerinin cesaretle, özveriyle ve inançla çalışmasını ve önemli miktarlarda kaynaklarını harcanmasını gerektirir. Şirketin bir inovasyon türüyle ilgili karar alırken vazgeçtiği seçeneklerin fırsat maliyetleri de oldukça yüksek olabilir. İçerdiği belirsizlikler nedeniyle de doğal olarak yüksek riskler içerir. Bütün bu nedenlerle, inovasyon türlerinin doğru bir karmasının belirlenmesi, bir şirketin uzun dönemli sürdürülebilirliği için yaşamsal önem taşımaktadır. Doğru belirlenmiş inovasyon stratejisi, şirketin genel stratejik hedeflerini elde etmek için sınırlı kaynaklarının en uygun şekilde kullanılmasını sağlayacak temel araçtır. Eğer, fonksiyonel inovasyon stratejisi, genel işletme stratejisiyle uyumlu değilse bu durumda kullanılan kaynaklar ve izlenen süreç şirketin genel hedeflerini elde etmeye anlamlı bir katkı sağlayamayacaktır.

İnovasyon stratejisi olmaksızın şirketler farklı uygulamaların birbirlerine göre üstünlük ve zayıflıklarını değerlendirmede zorlanacaklardır. Birçok inovasyon projesini birlikte sürdürmeye çalışacaklar ve zaman içinde, rekabetçi ihtiyaçlarına uygun olarak tutarlı bir inovasyon sistemi tasarlamakta sorun yaşayacaklardır. İnovasyon stratejisi, her şeyden önce, inovasyonun potansiyel müşterilere nasıl değer yaratacağını belirlemeli, şirketin bu yaratılan değerden nasıl yararlanabileceğini öngörmeli ve ne tür inovasyonların peşine düşüleceğini ortaya koyabilmelidir.

İnovasyonun fonksiyonlar arası bir girişim olması nedeniyle şirketin inovasyon stratejisinin belirlenmesi yalnızca üst yönetimdeki kıdemli yöneticilerin verebileceği kararlarla gerçekleşecektir. Bu durumda, onlar en büyük sorunun şirketlerinin farklı birimlerini ortak önceliklerde buluşturmak olduğunu göreceklerdir. Bunu yaparken de bu sürecin ardı ardına denemeler, değerlendirmeler ve uyarlamalar gerektireceğini öngörmeleri gerekir.

Kaynak: İsmet Barutcugil, Stratejik İnovasyon Yönetimi, Kariyer Yayınları, İstanbul, Ocak 2020