Günümüzde hiçbir iş artık kişisel çabalarla yürütülebilecek kadar basit değildir. İşlerin boyutları ve karmaşıklık düzeyleri tek bir kişinin sahip olabileceği bilgi ve beceriler düzeyini çoktan aşmıştır. Bu nedenle, ekip çalışması başarılı iş ortamlarının tartışılmaz ön koşuludur. Şirketler çoğunlukla proje tabanlı işlerde, farklı niteliklere ve becerilere sahip insanlardan oluşan ekiplerle çalışmak durumundadırlar. Bireysel düşünen ve davranan yöneticiler ve çalışanlar çoğu kez kötü performansla sonuçlanan ve kendilerini yoran, yıpratan uğraşlar içinde olurlar. Sonuçta, kendilerine ve çalıştıkları kurumlara ciddi zararlar verirler.

Ekip oyunu belirli bir olgunluk düzeyini gerektirir. İnsanların ben-sen tartışmaları ile geçen bağımlılık ve bağımsızlık dönemlerini aşmış ve kendilerini belirli saplantılardan arındırmış olmaları gerekir. Başkalarını küçük görme ya da bunun tam tersi olan aşağılık duygusu ekip oyununun en belirgin engelidir. Ekip oyuncuları, kendilerini ve diğerlerini eşit görmeli, aynı derecede ilgiye ve saygıya değer bulmalıdırlar.

Ekip oyunu keyifli bir çalışma tarzıdır. Bundan zevk almasını bilmeyenler, bunun coşkusunu yaşayamayanlar iyi bir ekip oyuncusu olamazlar. İşini ve iş arkadaşlarını sevmeyen; onlarla bir arada bulunmaktan coşku duymayan insanların başarılı bir ekip oluşturması beklenemez. İnsanların yalnızca işlerini yapmaları yüksek performanslı ekipler için yeterli değildir. Ekip oyuncuları, ortaklık bilincini ve bunun kazanımlarını anlamış olan insanlardır.

Bir ekip oyuncusunun en önemli özelliği güven duygusuna sahip olmasıdır. Bu, kendine ve diğerlerine güven duymak olduğu kadar, güvenilir olması anlamına da gelir. Bir ekibin üyeleri arasında güven duygusu oluşmadığında diğer özelliklerin olmasının hiçbir anlamı olmayacaktır. Birbirine güvenmeyen insanlar, açık ve dürüst iletişime giremezler, bilgilerini ve duygularını paylaşamazlar, ihtiyaç duyduklarında gerekli desteği, dayanışmayı göremezler. Güvensizlik, açık iletişimi engellediğinden önyargılar, varsayımlar, kararsızlıklar birbirini izler, çatışmacı durumlar art arda ortaya çıkar.

Başarılı ekip oyuncusunun diğer önemli bir özelliği de değişime ve yeniliğe açık olması, yeni durumlara ve insanlara hızlı ve kolay bir şekilde uyum sağlayabilmesidir. Değişimi, bir tehlike veya tehdit olarak gören insanlar başkalarıyla birlikte yaratabilecekleri fırsatları, ekip çalışmasının potansiyelini keşfedemezler. Çoğu kez, aile işletmelerinde kişisel düşünen ve davranan iş sahiplerinin içine düştükleri açmaz budur. Onların değişime bakış açıları, ekip oluşturma ve ekip çalışması konusunda yaşadıkları sorunların en önemli nedeni olmaktadır. Aynı şekilde, değişim yanlısı olmayan insanlar da kendi doğrularında direndikleri için etkili ekip oyuncuları olamamaktadırlar.

Ekip oyuncuları, ekibin ortak çıkarları ve ekip arkadaşlarının beklentileri doğrultusunda kişisel çıkarlarından özveride bulunmaya, gerektiğinde de ek yükler almaya ve inisiyatif kullanmaya hazır ve istekli olmalıdır. Ekip oyunu; öğrenme, uyum, disiplin, sürekli iletişim gerektiren ve aslında kolay olmayan bir süreçtir.

Ekip üyeleri, farklı bilgilere, farklı kişisel amaç ya da yöntemlere sahip olabilirler. Hatta bazı durumlarda farklı inanç ve değerlerle de ilk bakışta çatışmacı görünen bir tablo sergileyebilirler. Bu farklılıkların hoşgörü ve anlayışla karşılandığı, çatışma nedenleri olarak değil, uyarıcı, yaratıcı, zenginleştirici boyutlar olarak görüldüğü durumlarda olağanüstü performansa sahip ekipler ortaya çıkabilir. Bu nedenle, ekip liderlerinin temel görevi ortak bir vizyon, perspektif ve olumlu tutum yaratmak olmalıdır. Ekip üyelerinin büyük resmi görmesini, ortak amaca odaklanmasını ve ekip olmanın bilincine varmasını sağlamak liderin sorumluluğudur. Liderler, bu süreçte ekip üyelerini seçerken, eğitirken, yönlendirirken ve değerlendirirken özel bir dikkat ve çaba göstermelidirler.

Günümüzde, çoğu kez; çalışanları iş dışında bir araya getirmek, iyi günlerde, sosyal ortamlarda, yemek ve eğlencelerde birlikte bir şeyler yapmalarını sağlamak ekip oluşturma süreci olarak algılanmaktadır. Oysa gerçekte ekip oluşturmak; ekip oyuncusu profiline sahip insanları bulmayı, bu insanların yetişeceği kurumsal ortamı yaratmayı ve ekip ruhunu ortaya çıkarmayı da içeren ciddi bir insan kaynakları yönetimi görevidir.

Kaynak: İsmet Barutçugil, Yöneticinin Yönetimi, 8. Baskı, Kariyer Yayınları, İstanbul, 2019