Eğiticinin başarısı katılımcılarla güçlü bir etkileşim sağlayabilmesine bağlıdır. Etkileşim tek ya da iki yönlü iletişimden farklıdır. Eğiticinin tüm katılımcılarla eğitim içerisinde yoğun bir etkileşim sürecine girmesi kendisi için önemlidir. Eğitici, katılımcılara da birbirlerine karşılıklı saygı duymaları ve ilişkiler kurmaları için yardım etmelidir. Eğer, onlar yalnızca eğiticiden değil birbirlerinden de bir şeyler öğrenirlerse bu eğiticinin başarısıdır.

Eğitici katılımcılar olduğu için vardır. Katılımcılarla barışık olmayan, onlarla etkili iletişim kuramayan, ihtiyaç ve beklentileri anlamayan bir eğiticinin başarılı olması şansı yoktur. Eğitici katılımcılarla birlikte bir takım oluşturmalı, onlarla çalışmalı, uygulamalar yapmalarını ve tartışmalarını sağlamalıdır. Böylelikle, öğrenme ortamının canlı ve samimi olmasını ve sağlamalıdır. Bazı katılımcılar sessiz ve çekingen kalabilir. Eğitici, onları da nezaketle ve kendileri için zor olmayacak bir şekilde aktif katılmaya cesaretlendirmelidir.

Özellikle açık uçlu, derinleştirici analitik sorular sorarak düşünceleri uyarmak, aktif katılımı ilk başlardan itibaren sağlamak, katılımcıların kendilerini keşfetmelerine fırsat vermek etkili bir eğitim yaklaşımıdır. Eğitici, düşünceleri görselleştirmeli, görüş birliği sağlanan noktaları pekiştirmeli ve ara özetler yaparak geçişleri kolaylaştırmalıdır. Örnekler, benzetmeler, rol-oyunlar, grup aktiviteleri ve görsel araçlarla mesajlarını desteklemelidir. Zaman zaman sorularla öğrenme düzeyini ölçmelidir. Beden diliyle verilen mesajları izleyerek tüm katılımcıların kendisiyle olduklarından emin olmalıdır. Zamanlamaya dikkat etmeli ve kesinlikle programlanan sürelerin dışına çıkmamalıdır.

Eğiticinin sürekli olarak kendisine sorması gereken soru, anlattıklarının katılımcılara ne ölçüde değer kattığı olmalıdır. Bu, eğitimin tasarlanma aşamasından başlayan ve bitişine kadar sorulması gereken sorudur. Katılımcılara yeni değerler kazandırmayan eğitim, eğiticiye hiçbir şey kazandırmaz. Eğitici kendini katılımcıların yerine koymalı, onların gözüyle bakabilmelidir. Eğitiminin onlar için gerçekten anlamlı ve yararlı olup olmadığını dürüstçe sorgulamalıdır.

Katılımcılar eğiticinin bilgisine ve deneyimlerine güvenmek isterler. Çelişkiye düştükleri ya da üzerinde anlaşmaya varamadıkları konularda onun yorumunu ve uzman görüşünü almak isterler. Böyle durumlarda eğiticinin kararsız kalması ya da söylenenlere yeni bir katkıda bulunmaması hayal kırıklığı yaratacak, kendisine duyulan güveni zayıflatacaktır.

Katılımcılar, aktarılan bilgi ve becerilerin nasıl uygulandığını eğiticinin kendisinde görmek isterler. Görsel, işitsel ve duyusal öğretme boyutlarında yeteneklerini kullanarak mesajlarını verirken eğitici, kişisel model olarak kendisinden öğrenmelerini de sağlamalıdır. Eğitici, içselleştirdiği bilgi ve becerilerinin ortaya çıkarılması ve transfer edilmesiyle eğitime değer katmasını bilmelidir.

Eğitici bir örnek oluşturduğunu unutmamalı, her durumda konumunu ve saygınlığını korumalı, sınıf içinde ya da dışında katılımcıların gözündeki değerini düşürecek sözlerden ve davranışlardan kaçınmalıdır. Şehir dışında yapılan konaklamalı eğitimlerde eğitici ev sahibi olarak da görülür ve katılımcılara eğitim yapılan yerde yardımcı olması beklenir. Eğitici bunlara hazırlıklı olmalıdır. Bu tür eğitimlerde akşam aktiviteleri ya da tartışma oturumları düzenlenebilir. Samimi ve rahat ortamlarda yapılan bu etkinliklerde eğitici kendine özellikle dikkat etmelidir. Her zaman, özü-sözü bir olduğunu ve söylediğini yaptığını göstererek saygınlığını korumalıdır.

Eğitici, bütün bu süreçlerde, katılımcılarla etkileşimle ilgili olarak karşılaştığı sorunları ve fark ettiği zayıf noktaları tarafsız bir biçimde değerlendirmesini ve sürekli olarak kendini geliştirmesini bilmelidir.

Kaynak: İ. Barutçugil, Eğiticilik Becerileri, Eğiticinin Eğitimi, Kariyer Yayınları, İstanbul, 2019