Etkili liderler; zorlayıcı, mücadele gerektiren ancak önemli gelişme ve kazanma fırsatları içeren hedefler belirlerler. Liderlerin bu şekilde büyük, heyecan veren, iddialı hedefler belirlemesiyle insanlar amaca kilitlenecekler ve daha coşkulu bir destek vermeye başlayacaklardır. Bu tür hedefler, insanların işlerini gerçekten önemli ve anlamlı bir sonuçla bağdaştırmalarını ve kendilerini önemli görmelerini sağlayacaktır. İş yaşamındaki insanlar çoğu, yaptıkları işlerde daha büyük amaçlar görmek ve çabalarının değerli bir amaca katkı sağladığından emin olmak isterler. Büyük liderlerin başkalarına ilham vermesinin ve onları motive etmesinin yollarından biri, onlara açık bir biçimde amaç duygusunu kazandırmak ve bu amacı elde etmenin önemini anlamalarına yardımcı olmaktır.

Zorlayıcı, iddialı hedefler belirlemede başarılı olamayan liderler, aslında yönettikleri insanlara ilham verme konusunda etkili bir araçtan yoksun kalmaktadırlar. İnsanlar yalnızca aylık, dönemlik ya da yıllık hedefleri tutturmaya çalışmak yerine anlamlı ve iddialı bir amaç veya hedef için çalıştıklarında çok daha fazla çaba gösterir, daha iyi performans elde eder ve daha fazla eğlenirler.

Zayıf liderlerle çalışanlar, organizasyonun amaçlarına ve başarısına nasıl katkı sağlayacakları konusunda belirsizlik ve kararsızlık yaşarlar. Zayıf liderler, organizasyonun yönünü ve vizyonunu ortaya koyamadıkları gibi, organizasyonun başkaları için ne gibi değerler yarattığını da açıklayamamaktadırlar. Onlar, insanlara yalnızca ne yapmaları gerektiğini ve bunları ne zaman ve nasıl yapacaklarını söylerler. Üstelik bu davranışın insanların üretken olmaları ve işlerinden tatmin duygusu sağlamaları için yeterli olduğunu düşünürler.

Liderlerin çoğu, belirli aralıklarla önemli zaman ve kaynak harcayarak, genellikle danışmanlardan da yararlanarak vizyon cümleleri yazmaya ve stratejiler belirlemeye çalışırlar. Ancak, bu iddialı büyük sözleri yaşama geçirebilmek için çok az çaba gösterirler ya da hiçbir şey yapmazlar. Onlar, ustalıkla yazılmış vizyon ve misyon cümlelerine belki gerçekten inanırlar. Fakat bu cümleleri organizasyondaki insanlar için bireysel hedeflere dönüştürme, onların işlerini açıklığa kavuşturma ve misyon cümlesiyle belirlenen görevlerin yerine getirilmesini sağlama konusunda başarısız kalırlar. Onlar, bireysel amaçların elde edilmesinin ve belirli aşamalara ulaşılmasının organizasyonun genel amacına nasıl katkı yapacağını da açıklayamazlar.

Liderlerin ortak amacı ve yönü açıklıkla belirleme konusundaki yeteneksizliği, vizyon ve misyon cümlelerinin ilham verici ve motive edici etkisini organizasyonun tüm katmanlarına yaygınlaştırılmasını engellemektedir. Liderlerin yönü ve amacı açıklığa kavuşturmaya önem vermemesi ya da bunu başaramaması, insanlarda vizyon ve misyon hakkında şüphelerin doğmasına neden olacaktır. Bu liderler, kısa bir süre sonra insanların organizasyonun amacına katkıda bulunmaya isteklerinin kalmadığını, kendilerinden istenenlerin bir adım ötesinde bir çaba harcamak istemediklerini; başarıyla, büyümenin yönüyle ve hızıyla artık ilgilenmediklerini göreceklerdir.

Kaynak: İsmet Barutçugil, Liderlik, Kariyer Yayınları, İstanbul, 2014