Liderin gücü çoğu kez; başarı, servet, eğitim, karizma veya doğuştan gelen bazı özelliklere dayandırılır. Ancak, liderler toplumların dinsel, felsefi ya da siyasal görüşlerine, toplum psikolojisine ve yaşanan toplumsal olaylara uygun olarak ortaya çıkarlar. Toplumların farklılık gösteren inanç ve değerleri ve toplumsal kültürleri nedeniyle liderlik farklı beklentilere cevap verme durumundadır. Otoriteyi, gücü, statüyü, liderin önemini ve anlamını hemen her kültür farklı bir bakış açısıyla görür.

Toplumlar, doğal olarak kendi liderlerini ortaya çıkarırlar. Liderler, sistemin kurallarını belirleyen güce sahip insanlardır. Bazı durumlarda liderlik gücü tek bir kişinin üzerinde toplanır. Tarihte bunun birçok örneği vardır. Buna karşın, gücü paylaşan ve çevresindeki insanlarla birlikte yöneten liderler de bulunmaktadır. 17. yüzyılda İngilizler tarafından başlatılan parlamenter sistem, yeni bir kolektif liderlik tipini ortaya koymuştur. Bu tarz aslında; bölgesel, yerel düzeyde ve kabilelerde yüzyıllar boyunca var olmuştur. Bazı antik Yunan şehir devletlerinde ve Roma’da benzer türde yönetimler daha sonraki çağlarda da liderliğe ilham vermiştir.

Toplumların bütünlüğü ve başarısı, liderlik tarzı otoriter ya da demokratik, bireysel ya da kolektif olsun, genellikle liderler tarafından yaratılır. Liderlik, ilişki ağları oluşturma ve eyleme yönlendirme şeklinde iki ayrı düzlemde kendini gösterir. Ağları oluşturma düzleminde; liderin statüsü, emir-komuta zinciri, yönetme tarzı, insanların eyleme geçirilmesi ve bunu sağlamak için kullanılacak dil gibi konular önem kazanır. Eyleme yönlendirme düzleminde ise liderlik; sorunları çözmek, stratejileri belirlemek, iş ahlâkını oluşturmak, etkinliği tanımlamak, görev dağılımını yapmak ve doğru çalışma tarzını kararlaştırmaktır.

Batı kültüründe yöneticiler genellikle göreve yönlendirme düzleminde çalışırlar. İnsanlardaki bilgiyi ve yetkinlikleri geliştirirler, gerçekleri duygulardan, bilgileri düşüncelerden öncelikli görürler. Akıl ve mantığa önem verirler. Uzlaşma eğilimlidirler. Dikkatlerini sonuçlara odaklar, Düzenli, programlı bağlı çalışırlar ve dikkatli planlamalarıyla ekibe ilham verirler.
Latin, Akdeniz kültürlerindeki liderler daha fazla dışa dönük davranışlar sergilerler. Hitap yeteneklerine, ilişki kurma ve ikna etme becerilerine güvenirler. İlişkiye dayalı olarak iş yaparlar. İletişim becerilerini ilham verici bir faktör olarak kullanırlar. İşlerini ve ilişkilerini duygusal olarak yürütürler, tepkilerinde de çoğunlukla duygusaldırlar.

Doğu kültürlerindeki liderler de insan odaklıdır, ancak bilgi, sabır ve sakinlikleriyle toplum üzerinde hâkimiyet kurarlar. Kabul edilmiş üstünlüklerine karşın mütevazı ve saygılı davranırlar. Uyumlu bir çalışma ortamı yaratma konusunda mükemmeldirler. Ustalıkla kullandıkları sözsüz iletişim becerileri fazla söz söylemelerine ihtiyaç bırakmaz. İnsanlarını iyi tanırlar. Farklı kesimler arasında, çeşitli görevlerde yıllar harcamışlardır. Bu deneyimleri, onlara denge duygusu ve çeşitli kaynaklardan gelen baskılara uygun tepki verebilme yeteneğini kazandırmıştır. Bu liderler, aynı zamanda koruyucu aile babası tarzını da sergilerler.

Günümüzün liderleri, kültürel farklılıkları, tarzları, düşünceleri, davranışları, değerleri anlamak ve ırk, cinsiyet, din, yaş gibi farklılıklara değer vermek durumundadırlar. Farklılıklara yalnızca ekonomik ve yasal açıdan değil, sosyal ve psikolojik açılardan da yaklaşmak zorundadırlar. Yeni liderler, farklılıkların günümüz dünyasının temel özelliklerinden biri olduğunu kabul etmelidir. Farklılıkları daha iyi anladıklarında, yalnızca toplumu daha iyi yönetmekle kalmaz, aynı zamanda saygınlık ve güç de elde ederler.
Kaynak: Kültürler Arası Yönetim, Kariyer Yayınları, İstanbul 2011